Os ydych chi’n briod neu mewn partneriaeth sifil gofrestredig, gall eich partner dderbyn pensiwn goroeswr os ydych yn marw cyn eich partner. Bydd angen iddynt anfon copi o’ch tystysgrif priodas neu bartneriaeth sifil a llenwi ffurflenni hawlio.
Os ydych yn byw gyda’ch partner ond heb briodi na ffurfio partneriaeth sifil gyda nhw, byddant yn cael eu hadnabod fel partner sy’n cydfyw â chi. Os oeddech yn talu cyfraniadau i’r CPLlL ar neu ar ôl 1 Ebrill 2008, gallai eich partner sy’n cydfyw â chi gymhwyso am bensiwn partner ar ôl eich marwolaeth. Byddai’r pensiwn yn seiliedig ar eich aelodaeth pensiwn o’r 6 Ebrill 1988, yn unig oni bai eich bod wedi dewis talu cyfraniadau ychwanegol cyn 1 Ebrill 2014 er mwyn cyfrif eich aelodaeth cyn 6 Ebrill 1988.
Mae’n rhaid i’ch partner sy’n cydfyw â chi fod wedi diwallu’r holl amodau hyn am o leiaf dwy flynedd cyn eich marwolaeth i fod yn gymwys:
- Mae’r ddau ohonoch wedi bod yn rhydd i briodi/ffurfio partneriaeth sifil gyda’ch gilydd
- Rydych chi wedi byw gyda’ch gilydd fel petaech yn briod neu’n bartneriaid sifil cofrestredig
- Nid ydych chi na’ch partner wedi bod yn byw gyda rhywun arall fel petaech yn briod neu’n bartneriaid sifil gyda’r unigolyn arall hwnnw
- Mae eich partner yn dibynnu arnoch o safbwynt ariannol, neu ar eich incwm ar y cyd, i gefnogi eich safonau byw
Tystiolaeth o’r amodau hyn fyddai gwaith papur sy’n dangos eich bod wedi byw mewn aelwyd gan rannu gwariant yr aelwyd, neu fod gennych chi gyfrif banc neu forgais gyda’ch gilydd.
Mae pensiwn goroeswr yn ganran o’ch pensiwn, ac yn daladwy am weddill eu hoes. Yn gyffredinol, mae’n:
- 30.625% o’ch pensiwn a gronnwyd o fis Ebrill 2014
- 37.50% o’r pensiwn a gronnwyd rhwng mis Ebrill 2008 a mis Mawrth 2014
- 50% o’ch pensiwn a gronnwyd cyn mis Ebrill 2008
Os ydych yn rhoi’r gorau i dalu cyfraniadau CPLlL cyn ymddeol, ac yn marw cyn derbyn eich pensiwn gohiriedig, y pensiwn goroeswr yw’r canran perthnasol o’ch pensiwn gohiriedig.
Mae rhai elfennau o’ch pensiwn nad ydynt yn cyfrif tuag at bensiwn goroeswr. Gallai’r rhain gynnwys:
- rhai cyfnodau o’ch gwasanaeth pensiynadwy
- pensiwn ychwanegol a gronnwyd drwy dalu cyfraniadau ychwanegol
Efallai y bydd pensiwn goroeswr yn is os ydych yn priodi neu ffurfio partneriaeth sifil ar ôl rhoi’r gorau i dalu cyfraniadau CPLlL.